studio de gruyter

een rijk verleden

Winkelpand De Gruyter
Dit is één van de mooiste panden van De Gruyter, tot in de jaren ’60 de grootste kruidenier van Nederland. Op het hoogtepunt waren er ruim 550 winkels, evenveel als HEMA nu. ‘Gruyteren’ was in Tilburg een werkwoord: het stond voor winkelen in de Heuvelstraat, waar het bedrijf aan beide uiteinden een filiaal had.

In de hoogtijdagen stond het merk voor ‘beschaafde luxe’. Dat toonde de keten onder meer met zorgvuldig ontworpen winkelpanden. Dit winkelpand is ontworpen door Teunis Wilschut, destijds de huisarchitect van de Gruyter. Het ontwerp heeft invloeden van art deco, Amsterdamse school en De Stijl.

Muziekschool Grosveld
Na de oorlog miste De Gruyter de slag naar grotere supermarkten. Eind jaren ‘60 sloot dit filiaal en in de jaren ’70 ging het bedrijf failliet. Na een periode van langdurige leegstand (met incidenteel gebruik, bijvoorbeeld door een tapijthandel) was het pand tussen 1981 en 1993 in gebruik bij muziekschool Grosveld. Vele duizenden Tilburgers hebben hier leren zingen of musiceren, bijvoorbeeld op piano, gitaar, dwarsfluit en accordeon.

Kantoor Rob Wagemakers Landschapsarchitect
In 1994 kocht tuin- en landschaparchitect Rob Wagemakers het pand. Hij verwijderde de muzieklokalen en gaf het een nieuwe inrichting. Ook haalde hij de gouden letters op te gevel weer tevoorschijn. Het pand werd een Rijksmonument.

Verzamelkantoor Studio de Gruyter
In 2019 droeg Wagemakers het pand over aan een oud-werknemer en vier andere ondernemers. Ze brachten het gebouw nog verder terug naar de oorspronkelijke staat. Nu is er op beide verdiepingen weer één grote open ruimte. De houten gevelkozijnen kregen hun transparante uiterlijk kleur terug. Bovendien is het pand inmiddels ‘van het gas af’. Het heet nu Studio de Gruyter: een verzamelkantoor voor creatieve ondernemingen.

visie en ingrepen

Verbouwen met oog voor de planeet
Doel huidige eigenaren vinden het belangrijk om de aarde zo min mogelijk te belasten. Daarom gebruikten ze voor de verbouwing in 2019 zo veel mogelijk de materialen die in het gebouw al aanwezig waren. Het materiaal voor een kast en voor banken op de verdieping zijn ‘geoogst’ in het gebouw zelf. Ook maakten ze geveltuintjes tegen de zij- en achtergevel, als bescheiden bijdrage aan biodiversiteit en het tegengaan van opwarming van de stad.

De belangrijkste ambitie was om het pand niet langer met gas te verwarmen. Dat was een hele uitdaging voor een gebouw van bijna een eeuw oud, dat ook nog Rijksmonument is. In de maquette zie je welke ingrepen zijn gedaan, zonder daarbij het monumentale karakter aan te tasten.

Met deze ingrepen kwam dit gebouw van het gas af
Dit Rijksmonument gebruikt geen gas meer. Alle installaties werken op elektriciteit, die voor een groot deel aan het pand wordt opgewekt. Dit zijn de maatregelen die in dit pand zijn genomen:

1. PV panelen
   Op het dak liggen 16 zonnepanelen (PV panelen) die per jaar zo’n 3000 kWh elektrische energie opwekken.

2. Isolatie van vloeren en gevels
   Het gebouw is rondom zo veel mogelijk van isolatie voorzien. De begane grond vloer is hiervoor gesloopt en opnieuw gestort. De gevels zijn – waar mogelijk – aan de binnenzijde geïsoleerd. Alle daken zijn aan de bovenzijde extra geïsoleerd.

3. Isolatieglas
   De grote etalage pui heeft nu dubbel glas. Dit is ook zonwerend, om de opwarming binnen te beperken. De vele glas-in-lood ramen op de verdieping hebben aan de binnenzijde geïsoleerde voorzetramen.

4. Warmteterugwinning
   De ventilatie is voorzien van warmteterugwinning.  Via een warmtewisselaar wordt de in te blazen lucht voorverwarmd met de warmte uit de afgezogen lucht. Zo blijft de warmte zoveel mogelijk binnen.

5. Warmtepomp
   De gasketel is vervangen door een warmtepomp installatie. Op het dak staat de buitenunit, die warmte haalt uit de buitenlucht. Op de beide verdiepingen hangt aan het plafond een binnenunit. Die verwarmt en koelt de ruimte door lucht van de juiste temperatuur in te blazen.

6. Elektrische verwarming
   In het pand zijn enkele kleine ruimten die vaak maar kort hoeven worden verwarmd: het toilet, de vergaderruimte, het trappenhuis en de keuken. Hier hangen elektrische radiatoren met een thermostaat en tijdschakelaar.

7. Gordijnen
   Een ouderwetse methode die nog steeds werkt: in de winter hangt er een zwaar gordijn bij de achterdeur. Dat beperkt de warmte die via tocht langs de monumentale achterdeur binnenkomt.

8. LED verlichting
   Alle verlichting is LED verlichting. Dit heeft een hoge opbrengst bij laag energieverbruik.